برای بعضی از افراد، شکستن قلنج به عادت روزانه تبدیل شده است اما متاسفانه بیشتر افراد از عوارض جانبی آن بی‌خبر هستند. بی‌توجهی به این عوارض می‌تواند برای فرد مشکلات زیادی را به وجود آورد.
قلنج چیست؟
در گذشته در صورتی که هر قسمتی از اعضای بدن با کشیدگی همراه شود به آن قولنج می‌گویند اما امروزه از عبارت قلنج برای اسپاسم یا گرفتگی ناگهانی بخشی از عضلات بدن استفاده می‌شود و در بیشتر مواقع نشانه بیماری نیست. در این حالت فرد، احساس درد می‌کند و نمی‌تواند بدن خود را مانند قبل، حرکت دهد.
عضلات درگیر قلنج
عضلات ستون مهره‌ها و عضلات گردن، بیشترین عضلاتی هستند که درگیر قلنج می‌شوند.
هنگام شکست قلنج چه اتفاقی می‌افتد؟
در زمان شکست قلنج در بدن اتفاقات مختلفی رخ می‌دهد که به شرح زیر است:
-
فرار گازها
مایع روان کننده سینوویال، در بین مفاصل قرار دارد. این مایع دارای گازهای اکسیژن، نیتروژن و دی‌اکسید کربن است. هنگام جابجایی مفاصل و خارج شدن صدای از آن، کپسول مفصل کشش می‌آید. در این هنگام، گازهای درون مایع آزاد و باعث تشکیل حباب می‌شود.
-
حرکت مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها
زمانی که قولنج مفصل شکسته می‌شود، وضعیت تاندون تغییر می‌کند و جابجا می‌شود. در هنگام برگشت مفصل به حالت ابتدایی، صدایی خارج می‌شود. علاوه بر این‌ها در هنگام حرکت مفاصل، رباط‌ها سفت می‌شود. این وضعیت معمولا در زانو و مچ پا اتفاق می‌افتد و می‌تواند صدایی از آن خارج شود.
علت اسپاسم‌های عضلانی
عوامل بسیاری بر شکل گیری اسپاسم‌های عضلانی موثر است. هر چند که اسپاسم عضلانی در بیشتر مواقع خطرساز نیست، اما باید توسط پزشک متخصص چکاپ روی آن انجام شود. در اینجا به برخی از عوامل اسپاسم عضلانی خواهیم پرداخت:
- کم آبی بعد از انجام فعالیت‌های ورزشی
- فشار زیاد روی عضلات بدن
- ضربه و آسیب‌های جسمی
- کمبود برخی از مواد معدنی مانند منیزیم و کلسیم
- اختلالات روانی
- اختلالات مغزی
- فشارهای نخاع در ستون فقرات
- بیماری‌ام اس
علت ایجاد صدا پس از شکستن قلنج
همان طور که گفته شده، بعضی از مردم دچار گرفتگی عضلانی می‌شوند که به قلنج شناخته می‌شود. برای از بین بردن آن، فشار به استخوان‌های مفصل وارد می‌کنند و قلنج را می‌شکنند. شاید این سوال برای شما مطرح شده باشد که این صدا چیست و به چه علت ایجاد می‌شود.
در سال ۱۹۱۷ میلادی، دو دانشمند آلمانی بین انگشت و کف دست یک نیروی کششی وارد کردند و حباب‌های گازی را در مفصل اثبات کردند. مفاصل بدن به واسطه یک بافت پوششی که به نام کپسول مفصلی شناخته می‌شود با ایجاد حالت لغزندگی، حرکت و جابجایی استخوان‌ها در کنار یکدیگر را آسان‌تر می‌کند.
کپسول مفصلی دارای مواد معدنی و گاز است و هنگامی که انسان تحرکات بدنی دارد، حجم مفصل افزایش و فشار مایع مفصلی کاهش پیدا می‌کند. فشار در داخل فضای مفصل، حالت مکش را به وجود می‌آورد و باعث تشکیل حباب می‌شود. وظیفه این حباب ها، تحریک گیرنده‌های عصبی داخل مفصل است.
در این مرحله است که مغز احساس حالت غیرطبیعی در مفصل می‌کند و انسان برای از بین بردن این مشکل در مفاصل، تلاش می‌کند. اکثر مفاصل با کشش، این حباب‌ها را می‌ترکانند و صدای خارج شده از آن را قلنج می‌گویند. بعد از مدت‌ها از مفاصل صدایی خارج نمی‌شود؛ زیرا تشکیل حباب نیاز به زمان دارد.
ترس یا شادی؟!
معمولا شکستن مفاصل بر اساس عادت و کشش مفاصل، باعث آسیب بافت‌های اطراف مفصل می‌شود و فرد در آینده و به مرور زمان، توانایی انجام حرکات ظریف را ندارد. اما به طور کل، شکست قلنج می‌تواند مشکلات زیادی نظیر
- آسیب بافت اطراف مفصل
- افزایش بیش از حد حرکت مفاصل
- افزایش احتمال دررفتگی
به همراه داشته باشد.
پیشنهاد!
هرگز برای شکستن قلنج از افراد دیگر کمک نگیرید؛ زیرا این کار می‌تواند آسیب شدیدی به مفاصل شما وارد کند.
عوارض شکستن قلنج :
قطعا شکستن قلنج با عوارض کوتاه و بلندمدتی همراه است که می‌تواند در آینده فعالیت‌های روزمره افراد را درگیر کند. عوارض شکستن قلنج شامل موارد زیر است:
- آرتروز
- کاهش فشار عضلانی
- لرزش دست و پا در سنین بالا
- لرزش اندام ها
- از بین رفتن توجه و تمرکز
- عدم انجام فعالیت‌های دقیق
- افزایش جابجایی مفصلی
- آسیب بافت‌های اطراف مفاصل
- دررفتگی عضلات
- آسیب به جریان‌های تغذیه کننده مغز
- سایش تدریجی مهره ها
پیشگیری و درمان قلنج
با رشد علوم تجربی در ایران و جهان، برای اکثر بیماری‌ها روش‌های درمان و پیشگیری وجود دارد. قلنج هم از این قاعده مستثنا نیست و لازم است که افراد به درمان و پیشگیری بپردازند.
اقدامات لازم برای پیشگیری قلنج
- از انجام فعالیت‌های ورزشی فوق سنگین طولانی مدت خودداری کنید.
- اگر این نوع فعالیت‌های ورزشی را انجام می‌دهید، پیش از آن مایعات فراوان بنوشید و ویتامین بدن را تامین کنید.
- پیش از انجام فعالیت‌های ورزشی، بدن خود را به مدت ده الی بیست دقیقه گرم کنید.
- پس از تحرکات ورزشی، بدن را سرد کنید.
- در حین ورزش، مایعات بنوشید.
اقدامات لازم برای درمان قلنج
- در صورتی گرفتگی عضلانی جزئی، تنها به انجام ورزش و فعالیت‌های کششی بپردازید. اگر میزان گرفتگی بیشتر بود، می‌توان با مراجعه به کارشناس فیزیوتراپ به درمان پرداخت.
- در صورتی که داروهای پایین آورنده کلسترول خون، داروهای فشار خون بالا، داروهای ضدآلزایمر و ضدپارکینسون را مصرف می‌کنید و دچار گرفتگی عضلانی هستید، به پزشک مراجعه کنید تا برای شما داروهای جدید تجویز کند.
- علت اسپاسم و گرفتگی عضلانی که باعث ایجاد درد و محدودیت حرکت شده است را بشناسید.
- اگر دچار اسپاسم شدید هستید برای بهبود درد، یخ روی آن قرار دهید یا آن قسمت را ماساژ دهید.
- می توان از داروهای مختلفی مانند داروهای ضدالتهاب و شل کننده‌های موضعی عضلانی مانند پمادهای موضعی سالیسیلات و پیروکسیکام استفاده کرد.
- برای کاهش درد به مدت پانزده دقیقه، دوش آب گرم بگیرید.
- دستکاری مفاصل توسط فیزیوتراپیست (منظور از این کار این است که چند مفصل مورد هدف قرار بگیرد.)
خطرات دستکاری مفاصل ستون فقرات
دستکاری مفاصل ستون فقرات باید تنها در موقعیت مناسب انجام شود و به عنوان یک تکنیک عادی و روزانه استفاده نشود. اطمینان داشته باشید که متخصصین برای انجام دستکاری مفاصل آموزش دیده باشند. تست‌های قبل از دستکاری مفاصل باید قبل از شروع کار انجام شوند. تخصص در این کار حرف اول را می‌زند. پس بهتر است پیش از مراجعه به پزشک از توانایی او اطلاع پیدا کنید.
تاثیرات دستکاری مفاصل
دستکاری مفاصل اثرات بسیار مفیدی برای انسان دارد که به شرح زیر است:
- کاهش میزان درد اسکلت عضلانی
- باز کردن مفاصل
- بهبود دامنه حرکت مفاصل
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر صدایی از مفاصل یا درد و حرکت را تجربه کردید، باید با مراجعه به متخصص چکاپ کامل روی شما انجام شود. معمولا به افراد پیشنهاد می‌شود که در هنگام بروز درد یا مشکل در بخشی از بدن، قلنج خود را نشکنند؛ زیرا به دلیل عبور اعصاب و رگ‌های خونی در بدن، احتمال آسیب وجود دارد.
بهترین راه حل برای درمان این نوع درد ها، مراجعه به متخصص است که هرگونه درد یا بی‌حسی را بررسی و سپس درمان کند. اکثر متخصصین در بیشتر اوقات درمان‌های کایروپرکتیک یا مراجعه به جراح ارتوپد را پیشنهاد می‌کنند.
متخصصین کایروپرکتیک با معاینه و چکاپ بیمار، عامل بروز مشکل را تشخیص می‌دهند. سپس، تلاش می‌کنند تا با استفاده از تکنیک‌های دستکاری ملایم، حرکت بدن را به حالت نرمال برگردانند.
عوارض شکستن قلنج کمر
در حال حاضر به صورت علمی اثبات نشده است که شکست قلنج کمر به افراد آسیب می‌زند. ولی بسیاری از متخصصین معتقدند که شکستن قلنج کمر در دراز مدت باعث سائیدگی استخوان، آرتروز، آسیب به ستون فقرات، دردهای مفصلی، کمردرد، سردرد، تاری دید و… می‌شود.
احتیاط!
این نکته را مدنظر داشته باشید که شکستن قلنج کمر و شنیدن صدای آن برایتان تبدیل به یک عادت نشود. همینطور پیشنهاد می‌شود که از نشستن فراوان پرهیز کنید و ورزش را در برنامه خود قرار دهید.
روش‌های ترک عادت شکستن قلنج دست در کودکان
کودکان مانند بزرگسالان درگیر این مشکلات می‌شوند اما اکثر کودکان قلنج دستانشان را می‌شکنند. برای از بین بردن این عادت در کودکان، باید حواس آن را از انجام این کار پرت کنید. هرگز دعوا یا سر و صدا کودکان را ترغیب به ترک این کار نخواهد کرد. پس لازم است، هوشمندانه عمل کنید تا بعد از مدتی، این عادت از کودکان فراموش شود.
در صورتی که این عمل شدت پیدا کند و امکان ترک عادت کودک وجود نداشته باشد، باید از مشاوره‌های روانشناسی استفاده کرد یا برای از بین رفتن این عادت کودک را تشویق کرد.
اگر بدون جابجایی مفاصل، قلنج شکسته و صدا ایجاد شود، جای نگرانی نیست اما در صورتی که شکستن قلنج مفاصل با درد و ناراحتی کودک همراه باشد، برای بررسی باید به پزشک مراجعه شود.
شکستن قلنج کمر در دوران بارداری
برای بسیاری از افراد این سوال مطرح می‌شود که شکستن قلنج در دوران بارداری، می‌تواند برای مادر خطرآفرین باشد یا خیر؟
پاسخ این است که در صورتی که گرفتن قلنج کمر، با احتیاط و به شکل صحیح انجام شود، برای مادران باردار مشکلی ندارد. در دوران بارداری، بیشتر درد مادر به دلیل وزن کودک و جابجایی او است.
توصیه!
در دوران بارداری مراجعه به متخصص کایروپراکتور که تجربه فراوانی دارد، موثر خواهد بود. این نکته را مدنظر داشته باشید که در دوران بارداری، بدن مادر نوع خاصی از هورمون x را تولید می‌کند که رلکسین نامیده می‌شود. ویژگی اصلی این هورمون، افزایش انعطاف‌پذیری بدن و توانایی کشش بالا است که به زایمان کمک می‌کند.
با این حال وجود این هورمون در بدن می‌تواند در حین شکستن قلنج، به مادر کمک کند. از این جهت برای کنترل درد و ناراحتی در دوران بارداری، شرکت در دوره‌های یوگا و دریافت مراقبت‌های کایروپراکتیک بسیار موثر است.
ارتباط شکستن قلنج کمر با آرتروز
یکی از شایعات رایج درباره شکستن قلنج مفاصل از جمله کمر این است که می‌تواند باعث آرتروز در فرد شود. اما خوشبختانه این موضوع صحت ندارد؛ اما اگر بیش از حد قلنج خود را بگیرید، احتمال دارد مفاصل شما دچار انعطاف ناپذیری و سفتی شود.
آیا شکستن قلنج کمر خطر دارد؟
ممکن است شکستن قلنج کمر به شما احساس آرامش بدهد. اما متاسفانه بسیاری از افراد از این موضوع غافل هستند که این کار می‌تواند در بلند مدت برای انسان مضر باشد و در بعضی مواقع، عواقب جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
- زیاد شکستن قلنج کمر می‌تواند فشار زیادی به ستون فقرات وارد کند. انجام بیش از اندازه آن ممکن است باعث گرفتگی و تورم در مفاصل، پارگی عضلات، آسیب دیدگی رباط‌ها و آسیب دیدگی اعصاب شود.
- شکستن قلنج کمر علاوه بر این موارد، می‌تواند باعث جابجایی دیسک‌های ستون فقرات شود. این جابجایی می‌تواند برای افراد گران تمام شود.
- در صورتی که فرد دچار آسیب دیدگی در ناحیه ستون فقرات باشد، شکستن قلنج کمر می‌تواند نشانه‌های آن را تشدید کند.
اگر از درد کمر رنج می‌بردید، بهتر است به متخصص مراجعه کنید تا در آینده دچار مشکلات و عوارض جانبی ناشی از شکستن قلنج نشوید.
تاثیر شکستن قلنج بر سلامتی انسان
برخی از متخصصان و صاحب نظران این حوزه معتقد هستند که شکستن قلنج برای افرادی خطرناک است که از مشکلات مفصلی رنج می‌برند و این کار سلامت افراد را تهدید نمی‌کند. بیشتر پزشکان این نکته را مطرح می‌کنند که شکستن قلنج می‌توان در طولانی مدت اثرات منفی داشته باشد. آسیب شکستن قلنج برای افراد متفاوت است. بعضی از افراد به دلیل فشار زیاد بر مفصل دچار مشکل می‌شوند.
اگر شما عادت به انجام این کار دارید بهتر است هرچه زودتر این کار را ترک کنید؛ زیرا می‌توان با آسیب به بخش‌های دیگر بدن، احساس درد کنید. البته اگر شکستن قلنج برای رفع خستگی باشد، ضرری ندارد اما اگر به صورت عادت انجام شود بسیار خطرآفرین است.
کلام آخر
طبق تحقیقات صورت گرفته، شکستن انگشتان دست و پا برای انسان ضرر ندارد اما شکستن قلنج کمر می‌تواند آسیب جدی به بخش‌های دیگر بدن بزند. ترک این عادت قطعا در ابتدا دشوار است اما با پشتکار می‌توان از این عادت بد دوری کرد.