راهنمای کاربردی محصولات دستکش‌های پزشکی

دستکش‌ پزشکی یا همان جراحی، دستکش‌های یکبار مصرفی هستند که برای انجام عمل‌های جراحی و معاینات پزشکی و دندانپزشکی استفاده می‌شوند تا مانع انتقال آلودگی بین بیمار و پزشک شوند. دستکش‌ پزشکی از پلیمرهای مختلفی مانند لاتکس، نیتریل، پلی وینیل کلراید و نئوپرن ساخته می‌شوند. این دستکش‌ها همچنین در دو نوع بدون پودر و  پودر دار در بازار عرضه می‌شود.

تاریخچه دستکش‌ پزشکی

یکی از اصلی‌ترین علت تولید و وارد شدن دستکش‌های پزشکی به بازار و صنعت تجهیزات پزشکی، رعایت بهداشت و جلوگیری از مبتلا شدن جراحان یا معاینه کنندگان و یا هر شخصی که در محیط پزشکی فعالیت می‌کرد، بود.

قبل از بوجود آمدن دستکش‌ پزشکی، جراحان و پزشکان از طریق مواد ضد عفونی کننده دست‌های خود را استریل میکردند؛ که به علت‌عدم پیشرفت کافی علم بهداشت گسترده‌ای رواج نداشت. از پیامدهای نبود بهداشت کافی در صنعت پزشکی می‌توان به مبتلا شدن پزشکان به بیماری (بیمارانی که بیماری واگیر دار داشتند)، حساسیت پزشکان به مواد ضد عفونی کننده و. . . اشاره کرد.

از این رو یکی از پرستاران آن زمان که با مشکلات فوق روبرو شده بود، تصمیم به تولید دستکش‌ پزشکی گرفت؛ جالب است بدانید اولین دستکش‌هایی که در صنعت پزشکی و در بازار تجهیزات پزشکی به عنوان دستکش‌های پزشکی، معاینه و دستکش‌های جراحی وارد شدند، دستکش‌هایی بود که به سفارش پرستار، توسط شرکت گودیر (gooodyear) که یکی از تولید کنندگان بنام لاستیک‌های اتومبیل می‌باشد ساخته شد.

این دستکش‌ها از جنس لاستیکی برخوردار بودند و جنس نرم و منعطف و نازکی داشتند که با پوست دست ارتباط خوبی داشت.

رفته رفته جنس دستکش‌های پزشکی بنا به نوع کارایی آن‌ها در بیمارستان‌ها و یا کلینیک‌ها و مراکز درمانی تغییر پیدا کرد. که امروزه با پیشرفت علم پزشکی و بهداشت، انواع دستکش‌های لاتکس، نیتریل، وینیل و. . . ، تولید و روانه بازار تجهیزات پزشکی شده‌اند و در مراکز پزشکی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند

معرفی انواع دستکش‌های پزشکی

• دستکش لاتکس
• دستکش نیتریل
• دستکش وینیل
• دستکش جراحی
• دستکش نایلونی

دستکش‌های لاتکس

طبق مطالبی که در تاریخچه‌ی دستکش‌ پزشکی گفته شد، دستکش در صنعت پزشکی برای جلوگیری از آلرژی و حساسیت دست به جای ضد عفونی کننده‌ها و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های واگیر دار ساخته شد که یکی از محبوب‌ترین و مناسب‌ترین آن‌ها دستکش‌های لاتکس هستند.

دستکش لاتکس اولین بار در سال ۱۹۶۰ توسط پرستاری که همسرش درحین عمل به مواد ضد عفونی کننده آلرژی داشت جهت جلوگیری ساخته شد؛ دستکش‌های پزشکی در آن زمان به علت نازک بودن و ابتدایی بودن متد ساخت دستکش، باعث عبور باکتری‌ها و یا مواد به داخل دستکش می‌شد. از این رو ایشان دستکشی از جنس صمغ نوعی درخت که به آن لاتکس گفته می‌شد طراحی کرد و ساخت تا نسبت به خصوصیات لاتکس نیازها و مشکلات قبلی رار فع کند.

دستکش‌های پزشکی لاتکس بعد از تولید به علت مزایای خوب و زیادی که داشتند، در مصارف مختلف از جمله بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها به عنوان یکی از متعددترین محصولات تجهیزات پزشکی، در منزل یا مکان‌های دیگر برای نظافت و یا تمیز کردن، در آرایشگری به منظر استفاده از مواد شیمیایی و جلوگیری از برخورد مواد شیمیایی به دست و. . . استفاده زیادی شد؛ برخی صرفا به خاطر فرم و حالت برآمدگی که قسمت‌های دست (مچ و انگشتان) دارد به دنبال دستکش مناسب بودند که این جنس به علت راحتی و کامل فیکس شدن دستکش و میزان استحکاک لازم میان دست و دستکش و دستکش و اجسام مورد استقبال قرار گرفت.

خصوصیات دستکش‌ پزشکی لاتکس

• در صورت استفاده از سایز مناسب، مانند پوست دوم به دست می‌چسبد
• بسیار راحت
• حفظ میزان بالای حس لامسه به دلیل ضخامت کم
• قابل استفاده برای زمان‌های طولانی
• قیمت مناسب
• محافظت از پوست در برابر ویروس‌ها و باکتری ها
• مناسب برای استفاده در مکان‌های عفونی و دارای ریسک بالای آلودگی
• انعطاف پذیر
• محکم
• قابل تجزیه در محیط زیست
• یک بار مصرف
• غیر استریل
• ضد لغزش

دستکش‌های نیتریل

همانطور که در بالا اشاره شد دستکش‌های پزشکی برای جلوگیری از حساسیت و بروز بیماری تولید و روانه بازار تجهیزات پزشکی شدند. رفته رفته تکنولوژی تولید دستکش‌ها رو به پیشرفت می‌باشد. از این رو دستکش‌های نیتریل تولید شدند که در ادامه به اختصار توضیحاتی در رابطه با این دستکش‌ها می‌خوانید.

دستکش‌های نیتریل به گفته‌ی ویکی پدیا در سال ۱۹۹۰ تولید شدند؛ این دستکش‌ها از اکریلونیتریل و بوتادین مونومر (پلیمر سه‌گانه مصنوعی که از طریق لاستیک یکبار ولکانیزه شده (فرآیند پخت لاستیک) بدست می‌آید) تولید شده بودند که از تفاوت‌های آن نسبت به مدل‌های قبلی دستکش‌های پزشکی می‌توان به ایجاد حساسیت کمتر، مقاومت بیشتر و… اشاره کرد.

دستکش‌های وینیل

دستکش‌های پزشکی وینیل از ماده مصنوعی پلی وینیل کلرید (PVC) ساخته شده‌اند که از مزایای مصنوعی بودن این نوع دستکش‌ها می‌توان به‌عدم حساسیت نسبت به بقیه‌ی دستکش‌های پزشکی اشاره کرد.

این محصول به علت متد طراحی و ساختی که دارند از مقاومت بیشتری در برابر مواد شیمیایی و الکل و اسیدها و قلیاها و. . . دارند، که همین ویژیگی باعث این شده که جنس ضخیم‌تر و مقاوم‌تری نسبت به دستکش‌های دیگر داشته باشند؛ همچنین از لحاظ چسبندگی به دست نیز، کمی آزادتر بوده که موارد استفاده از این نوع دستکش‌ها را کمی تغییر داده تا کارهایی که نیاز کمتری به ظرافت و دقت دارند را شامل شوند.

دستکش‌های نایلونی

دستکش‌های نایلونی که امروزه به دستکش‌های یکبار مصرف مشهور هستند اغلب برای استفاده‌های شخصی و یا خانگی به کار می‌رود که دلایل آن مربوط به نحوه‌ی طراحی و جنس آن می‌شود که در ادامه توضیح خواهیم داد.

این نوع دستکش‌ها بیشتر برای جلوگیری از انتقال جرم و کثیفی و باکتری از دست به اجسام و از اجسام به دست تعبیه شده‌اند که مصرف روزمره نیز دارند؛ نوع طراحی این دستکش‌ها جوری بوده حساسیت خاصی برای طراحی آن در نظر نگرفته‌اند و راحتی دست و یا چسبندگی و. . . در این نوع دستکش‌ها مد نظر نبوده است، از این رو مقاومت زیاد، عدم چسبندگی، حس کردن کامل اجسام برای کارهای دقیق وعدم تهویه هوا مناسب را می‌توان جزو مزایا یا معایب بستگی موارد استفاده از این دستکش‌ها نام برد.

دستکش‌های جراحی

این نوع دستکش‌ها برای جراحی و جلوگیری از انتقال بیماری و باکتری از بیمار به پزشک ساخته شده‌اند. دستکش‌های جراحی از پلیمرهای مختلفی مانند لاتکس، نیتریل، پلی وینیل کلراید و نئوپرن ساخته می‌شوند، که در ۲ نوع بدون پود و پودر دار تولید شده‌اند. پودر استفاده شده در نوع پودر دار از نشاسته ذرت تهیه شده و برای راحت پوشیده شدن دستکش‌ها به کار می‌رود.

در دستکش‌های جراحی پودر دار امروزی، پودر لیکوپودیوم و تالک (که موجب بروز حساسیت‌های پوستی می‌شوند) جای خود را به نشاسته ذرت داده‌اند اما پودر نشاسته ذرت بدون عارضه نبوده و ممکن است موجب ممانعت در بهبود بیمار شود (اگر در حین جراحی با بافت بدن بیمار در تماس قرار گیرد)؛ به همین دلیل معمولا از دستکش‌های جراحی بدون پودر در عمل‌های جراحی و دیگر فعالیت‌های حساس پزشکی استفاده می‌شود و برای رفع نیاز به پودر برای راحت پوشیدن دستکش، فرایندهای ساخت جدیدی به کار گرفته شده است.

جدول معرفی انواع دستکش‌ پزشکی

دستکش‌ پزشکی را می‌توان به دسته‌بندی‌هایی از لحاظ نوع کارایی، موارد استفاده، مقدار چسبندگی و سایز دست فرد تقسیم کرد.