مزایای اهدای خون

آیا تا به حال به اهدای خون فکر کردید؟ آیا می‌دانید این کار خیرخواهانه و دلسوزانه می‌تواند برای شما مزایای بسیار زیادی را به همراه داشته باشد؟ شما با اهدای خون علاوه بر نجات جان سه نفر از هموطنان، می‌توانید سلامت خودتان را نیز تضمین کنید. در ادامه این مطلب از مجله هلث طب قصد داریم شما را بیشتر با مزیت‌های اهدای خون آشنا کنیم. اگر شما هم پس از مطالعه این مقاله مایل به اهدا بودید حتما به هلال احمر یا مراکز خون‌گیری محله خود سر بزنید.

اهدای خون به چه صورت انجام می‌شود؟

شما روی یک صندلی دراز می‌کشید. می‌توانید به صورت نشسته یا دراز کشیده خون اهدا کنید. قسمت کوچکی از بازوی شما با پد الکلی تمیز شده سپس یک سوزن استریل وارد رگ می‌کنند  (به نظر می‌رسد یک نیشگون گرفتن سریع است و در عرض چند ثانیه تمام می‌شود). در حالی که یک پیمانه از خون شما گرفته می‌شود، نشسته یا دراز کشیده خواهید ماند. این فرآیند ۸ تا ۱۰ دقیقه زمان می‌برد. هنگامی که یک پیمانه خون جمع آوری شد، یکی از کارکنان سوزن را کشیده و بازوی شما را پانسمان می‌کند.

انواع روش‌های اهدای خون

• اهدای پلاکت (پلاکت فرزیس)
• اهدای پلاسما (پلاسمافرزیس)
• اهدای دو برابر گلبول قرمز

این نوع اهداها با استفاده از فرآیندی به نام آفرزیس انجام می‌شود. یک دستگاه آفرزیس به هر دو بازوی شما متصل است. مقدار کمی خون را جمع‌آوری کرده و قبل از اینکه اجزای استفاده نشده را به شما برگرداند، اجزا را جدا می‌کند. این چرخه چندین بار در طول تقریباً دو ساعت تکرار می‌شود.

قبل از اهدای خون باید چه کرد؟

چکاپ رایگان سلامت برای اهدای خون انجام می‌شود، شما باید تحت معاینه سلامت قرار بگیرید. یک کارمند آموزش دیده این چکاپ را انجام می‌دهد و موارد زیر را چک خواهد کرد:

• نبض
• فشار خون
• دمای بدن
• سطح هموگلوبین

این مینی چکاپ رایگان می‌تواند بینش عالی در مورد سلامتی شما ارائه دهد. به طور موثر مشکلاتی را که ممکن است نشان‌دهنده یک وضعیت پزشکی زمینه‌ای یا عوامل خطر برای بیماری‌های خاص است را تشخیص خواهد داد. خون شما نیز برای چندین بیماری‌ آزمایش می‌شود. این شامل:

• هپاتیت B
• هپاتیت C
• ویروس HIV
• ویروس نیل غربی
• سیفلیس
• تریپانوزوما کروزی

بهترین غذاها قبل از اهدای خون

اهدای خون روشی نسبتاً ایمن برای کمک به افراد مبتلا به بیماری‌های جدی است. اهدای خون می‌تواند منجر به برخی عوارض جانبی مانند خستگی یا کم‌خونی شود. خوردن و نوشیدن چیزهای مناسب قبل و بعد از اهدا می‌تواند به کاهش خطر عوارض جانبی کمک کند. در ادامه بخوانید تا بدانید قبل از اهدای خون چه بخورید و بنوشید، به علاوه نکاتی را در مورد کارهایی که می‌توانید بعد از اهدای خون انجام دهید بیاموزید.

چه بخوریم و چه بنوشیم؟

اگر خون اهدا می‌کنید، مهم است که قبل و بعد از اهدای خون هیدراته بمانید. این به این دلیل است که حدود نیمی از خون شما از آب تشکیل شده است. همچنین خوب است که آهن دریافتی خود را افزایش دهید زیرا هنگام اهدای خون، آهن از دست می‌دهید. سطوح پایین آهن می‌تواند باعث علائم خستگی شود.

اهن

آهن یک ماده معدنی مهم است که بدن شما برای ساختن هموگلوبین از آن استفاده می‌کند. هموگلوبین مسئول حمل اکسیژن از ریه‌ها به بقیه بدن است. خوردن یک رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی غذاهای غنی از آهن می‌تواند به شما در ذخیره آهن اضافی کمک کند. اگر آهن کافی برای جبران آهنی که هنگام اهدای خون از دست داده‌اید را ندارید، ممکن است دچار کم‌خونی فقر آهن شوید. دو نوع مختلف آهن در غذاها وجود دارد: آهن هِم و آهن غیرهم. آهن هِم راحت‌تر جذب می‌شود، بنابراین سطح آهن شما را به طور مؤثرتری افزایش می‌دهد. بدن شما تا ۳۰ درصد از آهن هِم و تنها ۲ تا ۱۰ درصد از آهن غیرهم را جذب می‌کند.

غذاهای غنی از آهن هِم عبارتند از:

• گوشت: مانند گوشت گاو، بره، ژامبون، گوساله.
• طیور: مانند مرغ و بوقلمون.
• ماهی و صدف: مانند ماهی تن، میگو، صدف.
• تخم مرغ

غذاهای غنی از آهن غیرهم عبارتند از:

• سبزیجات: مانند اسفناج، سیب زمینی شیرین، نخود فرنگی، کلم بروکلی، لوبیا چیتی، سبزی چغندر، کلم پیچ، چغندر.
• نان و غلات: از جمله نان سفید غنی شده، غلات غنی شده، نان سبوس دار، ماکارونی غنی شده، گندم، غلات سبوس‌دار، آرد ذرت، جودوسر، نان چاودار و برنج غنی شده.
• میوه‌هایی: مانند توت فرنگی، هندوانه، زعفران، خرما، انجیر، آلو خشک، زردآلو خشک و هلو خشک.

ویتامین سی

اگرچه آهن هِم سطح آهن شما را به طور مؤثرتری افزایش می‌دهد، اما ویتامین C می‌تواند به بدن شما کمک کند آهن گیاهی یا آهن غیرهِم را بهتر جذب کند. بسیاری از میوه‌ها منبع خوبی از ویتامین C هستند. میوه‌های سرشار از این ویتامین عبارتند از:

طالبی، مرکبات و آب میوه‌ها، کیوی، انبه، آناناس، توت فرنگی، تمشک، هندوانه، گوجه فرنگی‌ها

آب

حدود نیمی از خونی که اهدا می‌کنید از آب تشکیل شده است. این بدان معنی است که شما می‌خواهید کاملاً هیدراته شوید. هنگامی که در طی فرآیند اهدای خون مایعات از دست می‌دهید، فشار خون شما کاهش یافته و منجر به سرگیجه می‌شود. بهتر است قبل از اهدای خون، ۲ فنجان آب اضافی بنوشید. سایر نوشیدنی‌های غیرالکلی نیز خوب هستند. (۹ تا ۱۳ فنجان) توصیه شده است که باید هر روز آب بنوشید.

آشنایی با مزایای اهدای خون

امروزه ثابت شده است که اهدای خون برای سلامت روحی و جسمی شما فوایدی دارد. که در ادامه شما را با تعدادی از آن‌ها آشنا خواهیم کرد.

• قلب شما از شما تشکر خواهد کرد

بر اساس یک مقاله، اهدای منظم خون ممکن است سلامت قلب شما را بهبود بخشد. دلیل آن این است که اهدای خون غلظت خون را کاهش داده و به آن اجازه می‌دهد تا راحت‌تر در بدن شما جریان یابد و سریع‌تر به قلب شما برسد. افرادی که خون اهدا می‌کنند، ۸۸ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری هستند و دچار حمله قلبی نخواهند شد. خون دادن می تواند احتمال حمله قلبی شما را کاهش دهد. طبق گزارش انجمن قلب آمریکا، هر ۳۸ ثانیه یک نفر دچار حمله قلبی یا سکته می‌شود. اهدای خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد، به این معنی که شانس شما برای حمله قلبی نیز کاهش می‌یابد.

• ممکن است از ورزشگاه رفتن صرف نظر کنید

مطالعه‌ای توسط دانشگاه سن دیگو نشان داد که اهدای یک پیمانه خون بین ۶۰۰ تا ۶۵۰ کالری می‌سوزاند. خون شما حدود ۷ درصد وزن بدن شما را تشکیل می‌دهد، و با برداشتن مقداری از آن خون، ممکن است ببینید که عدد روی ترازو کاهش می‌یابد. البته اهدای خون نباید بخشی از برنامه کاهش وزن شما حساب شود.

• ممکن است خطر سرطان خود را کاهش دهید

یک مطالعه منتشر شده در مجله موسسه ملی سرطان نشان داد که اهدای خون ممکن است میزان آهن موجود در بدن افراد را کاهش دهد. شما برای زندگی به آهن نیاز دارید، اما مقدار زیاد آن می‌تواند شانس ابتلا به سرطان را افزایش دهد. این مطالعه نشان داد که اهداکنندگان مکرر خون خطر ابتلا به سرطان کبد، ریه، روده بزرگ، معده و گلو را کاهش می‌دهند. توجه به این نکته مهم است که این یافته‌ها برای همه صدق نمی‌کند. بیماران باید در مورد سطح آهن و اهدای خون با پزشک مشورت کنند.

• دریابید که آیا کم‌خونی دارید یا خیر

آزمایش هموگلوبین به عنوان بخشی از فرآیند قبل از اهدا انجام می‌شود و به شما اطلاع می‌دهد که آیا کم‌خونی دارید یا خیر. کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که شما گلبول‌های قرمز کافی در بدن خود ندارید. ابتلا به کم‌خونی به این معنی است که ممکن است شما یک بیماری مزمن زمینه‌ای یا کمبود ویتامین داشته و همچنین می‌تواند باعث ضربان قلب نامنظم شود. خبر خوب آن است که معمولاً به راحتی قابل درمان است. در اینجا علائم کم‌خونی وجود دارد که نباید به هیچ عنوان آن‌ها را نادیده بگیرید.

عوارض اهدای خون

اهدای خون برای بزرگسالان سالم بی‌خطر است. خطر ابتلا به بیماری وجود ندارد. برای هر اهداکننده از تجهیزات جدید و استریل استفاده می‌شود. برخی از افراد ممکن است پس از اهدای خون احساس تهوع، سبکی سر یا سرگیجه پیدا کنند. اگر این اتفاق بیفتد، فقط باید چند دقیقه طول بکشد. تا زمانی که احساس کنید حال شما بهتر است، می‌توانید دراز بکشید و پاهای خود را بالا نگه دارید. همچنین ممکن است مقداری خونریزی در محل سوزن تجربه کنید. اعمال فشار و بالا بردن بازو برای چند دقیقه معمولاً خونریزی را متوقف می‌کند. ممکن است کبودی در محل ایجاد شود. در صورت بروز موارد زیر با مرکز اهدای خون تماس بگیرید:

پس از نوشیدن، غذا خوردن و استراحت همچنان احساس سبکی سر، سرگیجه یا حالت تهوع دارید. محل سوزن دچار برآمدگی شده یا به خونریزی ادامه دهد. همچنین احساس درد بازو، بی حسی یا گزگز دست دارید.

در پایان

اهدای خون می‌تواند کاری ترسناک به نظر برسد، به خصوص اگر اولین بار بخواهید که این کار را انجام دهید. با این حال، دادن خون می‌تواند به بسیاری از افراد مبتلا به بیماری‌های مختلف کمک کند تا احساس بهتری داشته و عمر طولانی‌تری را تجربه کنند. برای کسانی که قبلا اهدا کرده‌اند، ممکن است فقط از مزایای فرد دریافت‌کننده خون آگاه داشته، اما در واقع مزایایی برای اهداکننده نیز وجود دارد که ما در این مقاله به تعدادی از آن‌ها اشاره کردیم.

سوالات متداول

1. هر چند وقت یکبار می‌شود خون اهدا کرد؟

مردان هر ۱۲ هفته و زنان هر ۱۶ هفته می‌توانند خون اهدا کنند.

2. چه مقدار خون گرفته می‌شود؟

یک فرد به طور متوسط ​​نزدیک به ۵ لیتر خون در گردش دارد. حجم خون گرفته شده معمولاً ۴۷۰ میلی‌لیتر است که کمتر از ۱۰ درصد حجم کل خون شما است. فقط حدود ۳۶ ساعت طول می‌کشد تا بدن شما خون اهدایی را جایگزین کند.

3. گروه خونی اهداکننده جهانی چه گروه خونی است؟

Oمنفی نوع اهداکننده جهانی است، به این معنی که می‌توان از آن در تزریق خون برای همه افراد بدون توجه به گروه خونی آن‌ها استفاده کرد.

4. از چه سنی می‌توان خون اهدا کرد؟

برای اهدای خون کامل باید سن شما بالای ۱۷ سال بوده.

5. عوارض جانبی اهدای خون چیست؟

کبودی، ادامه خونریزی، سرگیجه، سبکی سر و حالت تهوع، درد، ضعف جسمانی از عوارض جانبی اهدای خون هستند.

منبع: healthmatters.nyp.org