بهترین راه افزایش پلاکت خون
یکی از اصلی‌ترین اجزای تشکیل دهنده خون، پلاکت است. یک انسان سالم در هر میکرولیتر خون بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار پلاکت دارد. ولی بعضی از افراد به دلایل مختلفی دچار کمبود پلاکت (Thrombocytopenia) هستند. به همین جهت لازم است که به دنبال روش‌هایی برای افزایش پلاکت‌های خون باشند. روش‌های زیادی برای افزایش پلاکت خون وجود دارد، اما بهترین راه افزایش پلاکت خون، مصرف موادغذایی سالم و مغذی است. در ادامه شما را با انواع موادغذایی که باعث افزایش پلاکت خون می‌شود، آشنا خواهیم کرد.
پلاکت خون چیست؟
پلاکت‌ها گروهی از سلول‌های خونی هستند که نقش اساسی در انعقاد خون ایفا می‌کنند.
وظیفه پلاکت‌های خون
وظیفه اصلی پلاکت ها، لخته کردن خون و جلوگیری از خون ریزی است.
تنظیم پلاکت خون
داروهایی که برای تنظیم پلاکت‌های خون مصرف می‌شود، اغلب گران است. برای تنظیم پلاکت خون، بیمار باید بستری شود اما می‌توان با مصرف صحیح موادغذایی در خانه، به پیشگیری و درمان بیماری کمک کرد. مصرف موادغذایی در برابر مصرف دارو مزایای زیادی دارد که افراد را ترغیب به تغییر رژیم غذایی کرده است. این‌ها تنها برخی از مزایایی مصرف موادغذایی برای تنظیم پلاکت خون است:
- عدم عوارض جانبی
- حفظ و افزایش تندرستی بیمار
- ارزان و به صرفه
- قابل دسترس
- روش آسان‌تر درمان
در صورتی که نیاز به افزایش پلاکت‌های خون دارید، بهتر است پیش از بستری در بیمارستان از رژیم غذایی سالم استفاده کنید تا بتوانید در خانه و به مرور زمان پلاکت خون را تنظیم کنید.
علائم پلاکت خون
پلاکت‌های خون دارای علائمی است که به شرح زیر است:
- لخته شدن آرام خون
- خونریزی لثه و بینی
- کبودی
- خون مردگی
- طولانی شدن دوران قاعدگی در خانم ها
پلاکت خون پایین و عوارض آن
در خون هر انسان تعداد زیادی پلاکت قرار گرفته است اما عوامل مختلفی بر میزان پلاکت خون موثر است.
عوامل موثر بر کاهش پلاکت خون
- انواع سرطان
- کاهش میزان خون بدن
- بیماری‌های خودایمنی
- عفونت‌های ویروسی
- مصرف برخی داروها
این عوامل می‌تواند میزان سطح پلاکت خون را به شکل چشمگیری کاهش بدهد.
نشانه‌های پلاکت خون پایین
زمانی که میزان پلاکت‌های خون افراد از سطح استاندارد پایین می‌آید، در انسان علائمی شکل می‌گیرد که به شرح زیر است:
- سردرد
- ضعف یا خستگی
- کبودی پوست
- خونریزی زیاد یا ناگهانی
تاثیر کرونا بر پلاکت خون انسان
تحقیقات صورت گرفته، نشان می‌دهد که بین پلاکت خون انسان و ویروس کرونا ارتباط برقرار است. در بین بیمارانی که به کرونا مبتلا شده اند، تعداد پلاکت‌های نابالغ افزایش یافته است. این عمل باعث لخته خون در بخش‌های مختلف بدن می‌شود. در واقع کاهش پلاکت‌های خون با کرونا رابطه مستقیمی دارد؛ به همین علت است که باید همیشه میزان پلاکت‌های خون در سطح نرمال قرار بگیرد.
تغذیه و پلاکت خون پایین
خوشبختانه روش‌های تغذیه‌ای و درمانی بسیاری برای افزایش پلاکت خون پایین وجود دارد. کسانی که مبتلا به پلاکت خون پایین هستند می‌توانند با مشورت پزشک، یکی از شیوه‌های متناسب با شرایط خود را انتخاب کنند. توجه به علت ابتلا به پلاکت خون پایین در درمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در هر حال، به غیر از راهکارهایی مثل استفاده از آمپول پلاکت خون یا مصرف قرص افزایش پلاکت خون، رژیم غذایی افراد تاثیر بسزایی در درمان این بیماری دارد.
بهترین راه افزایش پلاکت خون پایین
همان طور که بیان شد برای افزایش و بالانس پلاکت خون، لازم است بازنگری در رژیم غذایی بیمار انجام شود. به همین دلیل شما را با انواع مواد مغذی که می‌تواند بیمار را در افزایش پلاکت خون همراهی کند، آشنا خواهیم کرد.
برای افزایش پلاکت خون چه بخوریم؟
بعضی از مواد مغذی موجود در خوراکی یا مکمل‌ها برای افزایش پلاکت خون مفید هستند که به شرح زیر است:
- فولات
- ویتامین B12
- ویتامین C
- ویتامین D
- ویتامین K
- آهن
فولات
فولات یکی از انواع ویتامین‌های گروه B است که نقش بسزایی در سلامت سلول‌های خون دارد. این ماده معمولا به شکل فولیک اسید در مواد خوراکی وجود دارد.
بر اساس تحقیقات مرکز ملی سلامت آمریکا (NIH)، هر شخص بالغ در روز به ۴۰۰ میکروگرم فولات نیاز دارد. البته این میزان برای زنان باردار ۶۰۰ میکروگرم است.
غذاهایی که سرشار از فولات است به شرح زیر است:
- سبزیجات سبز و پهن‌برگ مانندکلم
- جگر گاو
- لوبیا
- برنج
- خمیرمایه
- غلات
- حبوبات
- مکمل‌های فولات
نکته
نباید در مصرف مواد غذایی زیاده روی کرد؛ زیرا در صورت مصرف بیش از حد، در عملکرد ویتامین B۱۲ اختلال ایجاد می‌شود.
ویتامین B12
ویتامین B۱۲ در ساختار گلبول‌های قرمز خون مهم است. کمبود این ماده معدنی می‌تواند منجر به کاهش پلاکت خون شود. هر فرد بالغ بالای ۱۴ سال، روزانه به ۲.۴ میکروگرم این ویتامین نیاز دارد. زنان بادار یا شیرده به بیش از ۲.۸ میکروگرم از آن نیازمند هستند. ویتامین B۱۲ در بیشتر غذاهای حیوانی مانند گوشت و جگر، تخم مرغ و انواع ماهی‌ها پیدا می‌شود. لبنیات سرشار از ویتامین B۱۲ است، اما بعضی از تحقیقات نشان داده است که شیر گاو می‌تواند اثر منفی بر تولید پلاکت خون بگذارد.
اگر گیاه خوار هستید و علاقه‌ای به خوردن گوشت ندارید، می‌توانید از غلات و حبوبات، شیر، سویا، بادام و مکمل‌های ویتامین B۱۲ به عنوان جایگزین استفاده کنید.
ویتامین C
ویتامین C در افزایش سیستم ایمنی بدن نقش مهمی ایفا می‌کند. این ویتامین در بهبود فعالیت‌های پلاکت‌ها، جذب آهن و افزایش میزان پلاکت‌های خون تاثیرگذار است.
بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات ویتامین C دارند، مانند:
- کلم بروکلی
- کلم‌پیچ
- میوه جات
- کیوی
- توت فرنگی
- فلفل دلمه‌ای سبز و قرمز
نکته
اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که امکان دارد این ویتامین از بین برود، بهتر است آن را خام مصرف کنید.
ویتامین D
یکی از مزیت‌های اصلی ویتامین D، کمک به عملکرد استخوان ها، ماهیچه‌ها و دستگاه‌های عصبی بدن است. بر اساس مطالعات انجمن حمایت از بیماران پلاکتی (PDSA)، این ویتامین نقش اساسی در عملکرد مغز استخوان‌ها ایفا می‌کند.
برای تامین ویتامین D بدن، حتما لازم نیست که به مصرف مواد غذایی خاصی پرداخت، بلکه بیمار می‌تواند در معرض آفتاب به مدت چند دقیقه قرار بگیرد و از این ویتامین ارزشمند استفاده کند.
برخی از مناطق کشور، به دلیل آب و هوای خاصی که دارند از این نعمت خدادادی محروم هستند. مصرف غذاهای زیر می‌تواند راه‌حل مناسبی برای تامین آن باشد:
- زرده تخم‌مرغ
- ماهی‌های چرب
- روغن جگر ماهی
- شیر و ماست غنی‌شده با ویتامین
در صورتی که گیاه خوار هستید، می‌توانید از مواد غذایی زیر استفاده کنید:
- غلات غنی شده
- حبوبات غنی‌شده
- آب پرتقال غنی‌شده
- شیر سویا
- ماست سویا
- قارچ پرورش‌یافته با پرتو فرابنفش
- مکمل‌های ویتامین D
ویتامین K
متخصصین پزشکی از ویتامین K به عنوان حافظ استخوان‌های انسان یاد می‌کنند. این ویتامین وظیفه انعقاد خون را بر عهده دارد. مصرف این ویتامین برای افرادی که کمبود پلاکت خون دارند، باعث افزایش و بهبود خون ریزی می‌شود. طبق آمار سازمان‌های جهانی، مردان و زنان ۱۹ سال به بالا باید روزانه به ترتیب به ۱۲۰ و ۹۰ میکروگرم ویتامینK در برنامه غذایی خود داشته باشند.
در اینجا غذاهایی که سرشار از ویتامین K هستند به شرح زیر است:
- ناتو (غذای سنتی ژاپنی حاصل از تخمیر سویا)
- کلم‌برگ
- برگ شلغم
- اسفناج
- کلم‌بروکلی
- سویا
- روغن سویا
- کدو حلوایی
آهن
میزان آهن موجود در خون می‌تواند تاثیر مستقیمی بر گلبول‌های قرمز خون و پلاکت‌ها بگذارد. طبق تحقیقات صورت گرفته روی کودکان و نوجوانانی که دچار کم خونی هستند، مصرف آهن تاثیر زیادی در افزایش پلاکت‌های خون دارد. آهن بدن با توجه به سن و جنس افراد متفاوت است. مردان بالای ۱۸ و زنان بالای ۵۰ سال، به ۸ میلی‌گرم آهن در روز نیاز دارند؛ این درحالی است که این مقدار برای زنان بین ۱۹ تا ۵۰ سال، ۱۸ میلی‌گرم و زنان باردار بیش از ۲۷ میلی‌گرم است.
برای تامین آهن بدن باید مصرف خوراکی‌های زیر را در برنامه غذایی قرار داد:
- صدف
- جگر گاو
- غلات غنی شده
- حبوبات غنی‌شده
- لوبیا سفید
- لوبیا قرمز
- شکلات سیاه
- عدس
- پنیر سویا
نکته
از آن جا که آهن موجود در گیاهان پایین است، توصیه می‌شود آن را با ویتامین C صرف کنید.
مکمل‌های افزایش پلاکت خون
برخی از مکمل‌ها می‌تواند به افزایش پلاکت‌های خون کمک کند. این مکمل‌ها به شرح زیر است:
- کلروفیل
- عصاره برگ پاپایا
- ملاتونین
کلروفیل
کلروفیل ماده‌ای است که در اکثر گیاهان یافت می‌شود. مصرف این ماده باعث افزایش تولید پلاکت در بدن می‌شود. براساس تحقیقات صورت گرفته، بیش از ده درصد از بیماران پلاکتی که این مکمل را مصرف کردند، پلاکت خون آن‌ها افزایش یافته است. جالب است که بدانید، بیماران پس از مصرف کلروفیل، خونریزی آن‌ها ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. این مکمل به دو صورت قرص و پودر در بازار عرضه می‌شود.
عصاره برگ پاپایا
عصاره برگ پاپایا مانند سایر مکمل‌های نام برده، می‌تواند به افزایش پلاکت‌های خون بیمار کمک کند. اگر قصد مصرف عصاره برگ پاپایا را دارید، می‌توانید قرص‌های آن را از داروخانه خرید کنید.
ملاتونین
یکی از هورمون‌های ایجاد شده در بدن انسان، ملاتونین است. این ماده وظیفه تنظیم ساعت زیستی بدن را دارد. این هورمون را می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید. ملاتونین در افزایش پلاکت خون مفید است.
راهکارهای طب سنتی برای افزایش پلاکت خون
طب سنتی در کنار علوم تجربی برای افزایش پلاکت‌های خون، راهکارهای مختلفی را برای تغذیه افراد ارائه می‌کند.
آب نارگیل
آب نارگیل نوشیدنی لذیذ است که برای افزایش پلاکت‌های خون استفاده می‌شود.
ویتامین‌های آب نارگیل
آب نارگیل از ویتامین‌ها و مواد معدنی سرشاری برخوردار است که برای سلامتی انسان مفید است. این مواد معدنی شامل موارد زیر می‌شود:
- کلسیم
- پتاسیم
- منیزیم
- فسفات
- آهن
نکاتی برای مصرف
- ابتدا مایع نارگیل را از آن خارج کنید.
- سپس آن را برای چند ساعت در یخچال قرار دهید.
- حال می‌توانید آن را مصرف کنید.
نکته
- آب نارگیل سریعا خراب می‌شود، پس سریعا آن را مصرف کنید.
- از خرید آب‌های نارگیل آماده شده، بپرهیزید؛ زیرا آن‌ها حاوی مواد نگه دارنده است که مزیت‌های آب میوه تازه را ندارد.
آب گواوا و فلفل دلمه ای قرمز
گواوا دارای ویتامین آ و ث و میزان زیادی اسید فولیک است که آن را یک آنتی اکسیدان قوی می‌سازد.
ویتامین‌های فلفل دلمه ای قرمز
فلفل دلمه‌ای قرمز شامل ویتامین‌های زیادی است که به شرح زیر است:
- ویتامین ث
- پتاسیم
- اسید فولیک
- آهن
می توانند به بازیابی و افزایش پلاکت خون کمک کنند.
نکاتی برای مصرف
- ابتدا آن‌ها را با هم مخلوط کنید.
- سپس آب آن‌ها را بگیرید.
مواد مورد نیاز برای تهیه
- گواوا نسبتا رسیده
- یک فلفل دلمه‌ای قرمز
- یک قاشق سوپ‌خوری شکر
- سه پیمانه آب معدنی
دستورالعمل
- به طور کامل فلفل و گواوا را بشویید تا پاکیزه شود.
- گواوا و دانه‌های فلفل را پس از خارج کردن فلفل، خرد کنید.
- سپس آن‌ها را مخلوط کنید.
- شکر و آب به آن‌ها بیفزاید.
نکته
برای افزایش میزان پلاکت خون، حتما باید هر روز سه لیوان از آن را مصرف کنید.
برای افزایش پلاکت خون چه غذاهایی را باید از سبد خرید حذف کنیم؟
پس از این که به فواید برخی از میوه‌هایی که به افزایش میزان پلاکت‌های خون کمک کردند، پرداختیم. باید این نکته را بیان کنیم که مصرف بعضی از غذاها، نوشیدنی‌ها و داروهای خاص می‌تواند باعث کاهش پلاکت خون شود، مانند:
- مشروبات الکلی
مشروبات الکلی در توانایی مغز استخوان برای تولید گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها اختلال ایجاد می‌کنند.
- شیرین کننده‌های مصنوعی
بعضی شیرین کننده‌های مصنوعی بر تعداد پلاکت‌های خون اثر منفی می‌گذارند.
- آب ذغال‌اخته
نکته
اگر هرکدام از این نوشیدنی‌ها در وعده‌های غذایی شما قرار دارد، باید از مصرف آن بپرهیزید.
افرادی که میزان پلاکت خون پایینی دارند باید از مصرف مکمل‌های روغن ماهی و ویتامین E پرهیز کنند. اگر چه این مکمل‌ها باعث کاهش تعداد پلاکت‌های خون نمی‌شود اما می‌تواند در فرایند انعقاد خون اختلال ایجاد می‌کنند و از این طریق، بیماران را در معرض خونریزی شدیدتر قرار می‌دهند.
آیا تغذیه مناسب می‌تواند به درمان منتهی شود؟
ما انواع مختلف مواد غذایی را به شما معرفی کردیم که هریک مستقیم یا غیر مستقیم می‌تواند باعث افزایش پلاکت خون بیمار شود اما باید این نکته را مدنظر داشته باشید که این تنها راه درمان نیست و پزشک متخصص باید پس از آزمایشات و چکاپ ها، راه صحیح درمان را با توجه به وضعیت بیمار مشخص کند.
در بعضی مواقع به دلیل تشخیص دیرهنگام بیمار و کاهش شدید پلاکت‌های خون، پزشک مجبور است که برای بیمار دارو و آمپول تجویز کند تا سرعت درمان افزایش پیدا کند.
حرف آخر
بهترین راه افزایش پلاکت‌های خون بیان شد. بهتر است افرادی که دچار چنین مشکلی شده‌اند با توجه به توصیه‌های غذایی میزان پلاکت‌های خون را افزایش داده و به حد نرمال برسانند اما در صورتی که میزان پلاکت خون شما با توصیه‌های غذایی افزایش پیدا نکرد، باید با مراجعه به متخصص از دارو و آمپول استفاده کنید.
توصیه!
به شما پیشنهاد می‌شود، ماهانه با مراجعه به کلینک‌های مختلف، چکاپ‌های لازم را انجام دهید تا در صورت وجود بیماری بتوانید زودتر و پیش از وخیم شدن آن به درمان بپردازید.